Sizce "el uzatmak, kol kanat olmak, elinden tutmak" deyimleriyle ne anlatılmak istenmiştir? Bu deyimlerin Türk toplumunda ne gibi karşılığı olmuştur?
"Bir elin nesi var, iki elin sesi var." atasözü sizce neden söylenmiş olabilir?
"Birlikten kuvvet doğar" sözü bir atasözüdür. Bu atasözü, daha güçlü ve etkili olmak için birlik olmak gerektiğini anlatır. Birlikten kuvvet doğacağını düşünen insanların bir araya gelerek oluşturdukları gruplar zamanla kurumsallaşmaya başlar.
Sınıfta arkadaşlarınızla beraber aşağıdaki konuşma metnine uygun bir oyun canlandırınız.
Sevgi, Samet, Ayşe ve Barış birlikte oturuyorlardır ve aralarında şöyle bir konuşma geçer:
Samet: Arkadaşlar yaptığımız giyim yardımları gerçekten güzel bir iş oluyor.
Ayşe: Evet ama daha çok insana yardımda bulunmak için bir yol bulmalıyız.
Barış: Ayşe haklı, yaptığımız bu yardım işini genişletebiliriz ama nasıl?
Ayşe: Hem genişletmeliyiz hem de biz bu işi yapamadığımızda yardımların devam etmesini sağlamalıyız.
Sevgi: Arkadaşlar o halde bir vakıf kurup yardımları hem genişletebilir hem de devamını sağlayabiliriz. İnsanlar vakfımıza yardım için gönüllü üye olabilirler. Atalarımız ne demiş: Birlikten kuvvet doğar.
Aşağıdaki soruları yukarıdaki oyun metnine göre cevaplayınız.
-
Canlandırdığınız oyunun vermek istediği mesaj nedir?
-
Uyun metninden hareketle kurumsallaşmanın tanımını yapınız?
-
Kurumsallaşmanın önemi sizce nedir?
Sizce Türklerde yardımlaşma kavramı ne zaman kullanılmaya başlanmıştır? İslamiyet'ten önce de Türklerde yardım faaliyetleri var mıdır?
Türklerde vakıf geleneğinin başlangıcı, Orta Asya'da yaşadıkları eski devirlere kadar uzanır. Türk toplumsal hayatı içerisinde İslamiyet'ten önce de o devrin hukuki yapısına göre vakıf faaliyetleri olduğu bilinmektedir. Türklerde vakıf, ilk defa Uygur Türklerinde görülmektedir. Uygur Türklerinin yaşamış olduğu topraklar üzerinde, bugünkü Doğu Türkistan bölgesinde arkeologların yaptığı kazı ve araştırmalarda vakfiyeler bulunmuştur. Doğu Türkistan'daki kazılarda ele geçen Uygur vakfiyeleri, İslamiyet'ten öncede vakıf faaliyetlerinin olduğunu göstermektedir.
Görsel 1: Orta Asya'da Türkler
Türklerde vakıf faaliyetlerinin oluşmasında yardımlaşma, vicdan, merhamet, sosyal düzen, milli birlik ve beraberlik duyguları etkili olmuştur. Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz, yalnız taş duvar olmaz, nerede birlik orada dirlik gibi atasözleri Türklerdeki milli birlik ve beraberlik duygularının önemini vurgulamaktadır. Bu duygular birlik olmak, el ele vermek gibi deyimlerin kültürümüzde yer almasını sağlamıştır. Türklerin İslamiyet'i seçmesiyle beraber bu duygulara, Allah'ın rızasını almak da eklenmiştir. Ayrıca vakıflar gönüllülük esasına dayalıdır.
-
Bir elin verdiğini öbür elin görmesin.
-
Ne verirsen elinle o gider seninle.
-
İyilik et denize at. Balık bilmezse Halik bilir.
-
Komşu hakkı Tanrı hakkıdır.
Yukarıdaki atasözleri üzerinde arkadaşlarınızla beraber sınıfta düşününüz. Atasözlerinde verilmek istenen mesaj sizce nedir?
Türk-İslam devletlerinde hükümdarlar, hükümdar anneleri ve eşleri, hükümdar ailesine mensup kişiler, devlet adamları birçok vakıf kurmuşlardır. Kurulan vakıfların hayır şartları belirlenmiştir.
Selçuklu Türklerinin Anadolu’yu Türk İslam yurdu hâline getirme sürecinde vakıfların önemli katkısı olmuştur. Vakıflar sosyal ihtiyaçları karşılarken vakıf eserleri Türk-İslam sanatının en güzel örnekleri ile inşa edilmiş ve süslenmiştir.
Osmanlılarda vakıflar bir insanın doğumundan ölümüne kadar etkili olan ve ihtiyaç sahiplerinin bütün gereksinimlerini karşılayan sosyal yardımlaşma müesseseleri olmuştur.
Aşağıdaki atasözlerinden hangileri yardımlaşmak ve birlik olmakla ilgilidir? İlgili olanların numaralarını yandaki boşluğa yazınız.
-
Nerede birlik orada dirlik.
-
Dağ ne kadar yüce olsa da üstünden yol aşar.
-
İyilik yap, iyilik bul.
-
Harman yel ile düğün el ile.
-
Eğri otur, doğru konuş.
-
Hayır dile komşuna, hayır gele başına.
-
İnsanın adı çıkacağına canı çıksın.
Vakıflar sadece yiyecek ve giyecek ihtiyacını karşılamaya yönelik değildir. Sosyal hayatın bir çok alanına yönelik olabilir. Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.
EĞİTİM
ALANINDA
"Bilmemek ayıp değil, öğrenmemek ayıp."
I. Mahmut Kütüphanesi,
İstanbul
Kütüphanenin okuma bölümünde, üzerinde kitap okunan, yazı yazılan, bazıları açılıp kapanabilen, alçak, küçük masa şeklinde sedef kakma tekniği ile süslü ahşaptan rahleler ile Kur'an-ı Kerim'lerin içinde korunduğu iki adet sedef, fildişi kaplamalı Kuran mahfazası bulunmaktadır.
"İki kişi dinden olursa, bir kişi candan olur."
DİNİ
ALANDA
İstanbul’daki altı minareli tek cami olma özelliğine sahiptir. Türklerin ve turistlerin oluşturduğu kalabalık günbatımı vaktinde, güneş batarken ve cami renkli projektörlerle parlak bir şekilde aydınlatılmaya başlarken parkta toplanıp yüzünü camiye vererek akşam ezanını dinliyorlar.
Sultanahmet Camii, İstanbul
ASKERÎ
ALANDA
Ayasuluk Kalesi, İzmir
Selçuk ilçesine girerken güzel bir manzarayla kendini gösteren kalenin bugün görünen surları Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine aittir. Kale,Kale Camii, Kale Hamamı, Kale Köşkü, Kuzey ve Batı Sarnıçları, Kale Yamaç Evleri gibi kalıntıları barındırmaktadır.
Bina 1903’den 1908’e kadar Askeri Tıbbiye olarak, 1908’den 1933’e kadar İstanbul Tıp Fakültesi olarak görev yaptı. Daha sonra Tıp Fakültesi Eğitim Bakanlığına, Hastane kısmı da Sağlık Bakanlığı’na devredilerek onarım işlerine başlanmıştır.1934 yılında 16 ay süren inşaat işleri başlatılmış ve 1936 tarihinde Haydarpaşa Numune Hastanesi merasimle 225 yataklı olarak faaliyete başlamıştır.
SAĞLIK
ALANINDA
Haydarpaşa Hast., İstanbul
!
Toplum içerisinde siyasi idarenin bir parçası olmayan ve sivil toplum alanında etkinlik gösteren kurumlar sivil toplum kuruluşlarını oluşturmaktadır. Örneğin dernekler, sendikalar, vakıflar, mesleki kuruluşlar ve kooperatifler sivil toplum kuruluşlarıdır.
Aşağıdaki sivil toplum kuruluşlarından birini seçerek sınıfta arkadaşlarınıza tanıtınız.
!
Seçtiğiniz kuruluşun bilgilerini buraya yazınız.
Sivil toplum kuruluşları;
-
Toplumsal sorunlar için çözümler üretmek ve bunları uygulamaya koymak
-
Kamuoyu oluşturma yoluyla bireylerin taleplerinin dikkate alınmasına yardımcı olmak
-
Doğal afetlerde halka en kısa zamanda ulaşarak gerekli yardımı sağlamak
-
Demokratik bir yönetim anlayışının oluşmasında etkili olmak
-
Küresel ısınma gibi tüm dünyayı etkileyen konularda sorunlara çözüm aramak
-
Dergi, radyo, kitap, televizyon gibi araçlarla vatandaşları uyarmak, bilinçlendirmekle görevlidir.
Düşünelim
Bulalım
Yazalım
Faaliyet Alanı:................................................................................................................
Seçilen Atasözü:.............................................................................................................
Kuruluşun Adı:...............................................................................................................
Kurulduğu Yer:...............................................................................................................
Kuruluş Tarihi:...............................................................................................................
Kuruluşun Sloganı:........................................................................................................
Kuruluşun Şartları:........................................................................................................
................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Anagram Bulmaca
Harfleri karışık şekilde verilen kelimeleri aşağıda numarası verilen tanımlarına göre doğru bir şekilde boşluklara yazınız.
TAFLİAYE
2
........................
IKVFA
3
........................
YLOSSA ZNEÜD
1
..........................
ÇATHİİY
5
..........................
İLLMİ LKİBRİ
6
..........................
DMIARY
4
........................
1. Bir toplumdaki uyumlu bütünlük.
2. Çalışma, çalışkanlık, canlılık.
3. Bir hizmetin gelecekte de yapılması için, belirli koşullarla ve resmi bir işlemle bırakılan gelir, para ya da mülk
4. Elinde bulunan olanakları ve gücü başka bir kimsenin iyiliği ve gereksinimi için kullanma.
5. Gereksinim.
6. Milletin bütün olması, bu bütün içinde ayırıcı ve bölücü unsurlara asla yer verilmemesi.
Sarı Çizmeli Mehmet Ağa
3. VAKIF DEMEK, MEDENİYET DEMEK
Herhangi birinin, bir ihtiyacını karşılamak için yapılan her türlü faaliyete yardım etmek, yardımda bulunmak denir. İnsanlar içlerindeki vicdan ve merhameti gerçekleştirmek için bu faaliyetlerde bulunur. Yardım etmek bireysel olarak gerçekleştirildiği gibi grupsal olarak da gerçekleştirilir.
"Bir mıh bir at kurtarır, bir at bir er kurtarır, bir er bir vatan kurtarır."
"Başın sağlığı, dünyanın varlığı."
Yaz dostum,
Yoksul görsen besle kaymak bal ile
Yaz dostum,
Garipleri giydir ipek şal ile
Yaz dostum,
Öksüz görsen sar kanadın’ kolunu
Yaz dostum,
Kimse göçmez bu dünyadan mal ile
Yaz tahtaya bir daha,
Tut defteri kitabı
Sarı çizmeli Mehmet Ağa
Bir gün öder hesabı
Yaz dostum,
Barış söyler, kendi bir ders alır mı?
Yaz dostum,
Su üstüne yazı yazsan kalır mı?
Yaz dostum
Bir dünya ki haklı haksız karışmış
Yaz dostum
Boşa koysan dolmaz, dolusu alır mı?
Yaz tahtaya bir daha,
Tut defteri kitabı
Sarı çizmeli Mehmet Ağa
Bir gün öder hesabı
Yaz dostum,
Güzel sevmeyene adam denir mi?
Yaz dostum,
Selam almayana yiğit denir mi?
Yaz dostum,
Altı üstü beş metrelik bez için
Yaz dostum,
Boşa geçmiş ömre yaşam denir mi?
Yaz tahtaya bir daha,
Tut defteri kitabı
Sarı çizmeli Mehmet Ağa
Bir gün öder hesabı
Yukarıdaki Barış Manço şarkısında geçen atasözleri ve deyimleri çevrenizden yardım alarak bulunuz. Bulduklarınızın altını çiziniz. Bu atasözleri ve deyimlerle anlatılmak isteneni aşağıdaki boş alana yazınız.